S5A1 Wonen en zorgen op een Romeinse site

Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso

Archeologen kennen deze locatie in Zwammerdam als dé plek waar de beroemde Romeinse Zwammerdamschepen zijn gevonden en waar Castellum Nigrum Pullum onder de grond ligt. Voor 500 cliënten van zorginstelling Ipse de Bruggen is het echter hun woon én werkplek. Een plek met een bijzonder Romeins verleden, dat wel. Leen van Zwieten neemt me mee in zijn wereld van zorg. Hij vertelt hoe het Romeinse verhaal wordt meegenomen in het leven van de cliënten en zo betekenis krijgt. Tijdens mijn bezoek is Wouter Groenendijk van Bodac bezig met een opgraving net buiten het Romeinse fort. Hij vertelt wat er is gevonden en hoe de cliënten waardevolle hulp bieden tijdens de opgraving. Ipse de Bruggen in Zwammerdam is een prachtig voorbeeld hoe het Romeinse verleden een meerwaarde is voor de plek waar mensen wonen.

Vijf jaar geleden bezocht ik voor het eerst de vindplek van de beroemde Zwammerdamschepen en castellum Nigrum Pullum. Ik werd toen rondgeleid door de enthousiaste vrijwilliger John de Vries. Ik bekeek toen het terrein waar het castellum onder de grond ligt en hoorde meer over de permanente Limestentoonstelling in Grandcafé De Haven. Lees de blog hier.

Dit keer kom ik om meer te weten te komen over de zorginstelling Ipse de Bruggen en wat zij doen met deze bijzondere Romeinse locatie waarop cliënten wonen. Ik heb afgesproken met Leen van Zwieten, zelfbenoemd programmamaker voor de Limes. Ik val meteen met mijn neus in de boter, want er is nog een kleine opgraving bezig op het terrein. We spreken kort met archeoloog Wouter Groenendijk van Bodac over de gevonden grachten en mogen een paar leuke vondsten bekijken.

Overal waar we komen wordt Leen enthousiast begroet en maken we een praatje. Er worden over en weer grappen gemaakt en er wordt een beetje geplaagd. De liefde en zorg voor de bewoners spat ervan af bij Leen. Ook als hij vertelt over Ipse de Bruggen en hoe hij projecten rondom de Romeinse Limes organiseert in samenwerking met de clienten, begint hij vanzelf te stralen. Het is een prachtig voorbeeld hoe de Romeinse tijd opnieuw betekenis kan krijgen in de huidige tijd.

Een van de Romeinse activiteiten die Leen organiseert is de Hollandse Limes Classic op 21 september, met verschillende afstanden. Leen vindt het belangrijk dat iedereen mee kan doen. Zin in een leuke Romeinse fietstocht? Kijk dan op deze website.

Meer weten

Deze aflevering is tot stand gekomen dankzij een bijdrage van de Provincie Zuid-Holland.

S4A5 Ipse de Bruggen en Hortus Populus

Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso

In deze zomerspecial van 'De Limes leeft!' reis ik langs de Limes in Zuid-Holland. Ik bezoek de locaties van de serie-expositie 'Goden, Gemmen en Geluk'. Dit keer bezoek ik twee maatschappelijk betrokken organisaties. Allereerst Ipse de Bruggen in Zwammerdam, een zorginstelling op de locatie van castellum Nigrum Pullum en de beroemde Zwammerdamschepen. Hier spreek ik met Leen van Zwieten. Vervolgens bezoek ik de Hortus Populus in Bodegraven, een Romeinse pluk- en oogsttuin waar een Romeinse barak is gebouwd door architect Gert Jacob de Graaf samen met andere vrijwilligers.

Ipse de bruggen

Vijf jaar geleden bezocht ik voor het eerst de vindplek van de beroemde Zwammerdamschepen en castellum Nigrum Pullum. Ik werd toen rondgeleid door de enthousiaste vrijwilliger John de Vries die ik deze zomerserie nog zal spreken in Bodegraven. Ik bekeek toen het terrein waar het castellum onder de grond ligt en hoorde meer over de permanente Limestentoonstelling in Grandcafé De Haven. Lees de blog hier.

Dit keer kom ik vanwege de gemmententoonstelling, maar ook om meer te weten te komen over de zorginstelling Ipse de Bruggen en wat zij doen met deze bijzondere Romeinse locatie waarop ze wonen. Ik heb afgesproken met Leen van Zwieten, zelfbenoemd programmamaker voor de Limes. Ik val meteen met mijn neus in de boter, want er is nog een kleine opgraving bezig op het terrein. We spreken kort met archeoloog Wouter Groenendijk over de gevonden grachten en mogen een paar leuke vondsten bekijken.

Overal waar we komen wordt Leen enthousiast begroet en maken we een praatje. Er worden over en weer grappen gemaakt en er wordt een beetje geplaagd. De liefde en zorg voor de bewoners spat ervan af bij Leen. Ook als hij vertelt over Ipse de Bruggen en hoe hij projecten rondom de Romeinse Limes organiseert in samenwerking met de clienten, begint hij vanzelf te stralen. Het is een prachtig voorbeeld hoe de Romeinse tijd opnieuw betekenis kan krijgen in de huidige tijd. Na de zomerspecial komt er nog een uitgebreide podcast over Ipse de Bruggen met Leen van Zwieten. Houd de socials in de gaten.

Meer weten

hortus populus

Na een lekkere en heel betaalbare lunch bij Grandcafé De Haven waar de Limestentoonstelling over Nigrum Pullum en de Gemmententoonstelling is te zien, ga ik op weg naar Bodegraven. Gelegen aan een nieuwbouwwijk die nog vol in ontwikkeling is, ontmoet ik architect Gert Jacob de Graaf. Op de Hortus Populus, een Romeinse pluk- en oogsttuin heeft hij de afgelopen jaren samen met andere vrijwilligers een Romeinse Soldatenbarak, de Cohortus, gebouwd. Er is een contubernium voor acht soldaten nagebouwd die bestaat uit een slaapvertrek of papilio met daaraan vast de arma of wapenkamer. Zeker als re-enactors aanwezig zijn, kunnen bezoekers daar beleven hoe het voor de hulptroepen was om te leven in het fort. Het overige deel ter grootte van nog drie contubernia is ingericht als workshopruimte en plek voor de vrijwilligers van de Hortus.


De archeologiedagen zijn net achter de rug en er zijn een aantal leuke workshops geweest, zoals een Romeinse kookworkshop.

Gert Jacob en de vrijwilligers van de Hortus vinden de betrokkenheid bij de buurt heel belangrijk. Tijdens de archeologiedagen zijn daarom Romeinse soldaten door de nieuwbouwwijk getrokken om bewoners naar de Hortus Populus te lokken voor leuke activiteiten. De Hortus Populus heeft als doel om ervoor te zorgen dat de buurtbewoners lokaal hun groenten kopen, in plaats van bij de supermarkt waar het vaak een hele reis heeft afgelegd. Mensen kunnen een abonnement nemen en wekelijks hun portie groente en fruit halen, of een bos bloemen snijden.

De Hortus Populus is geen museum. Daarom is het niet mogelijk om een echte gem tentoon te stellen. De tentoonstelling bestaat dan ook uit twee borden met foto’s en uitleg. Gert Jacob heeft zelf het tweede bord erbij gemaakt. In de barak zijn wel een aantal echte Romeinse vondsten te zien die zijn gevonden in Bodegraven. En in tegenstelling tot in een museum, mag je deze wel gewoon vasthouden en bekijken. Dichter bij de Romeinen kun je niet komen! Na de zomerspecial komt er nog een uitgebreide podcast over de Hortus Populus met Gert Jacob de Graaf. Houd de socials in de gaten.

Meer weten:

Deze zomerserie is tot stand gekomen dankzij een bijdrage van de Provincie
Zuid-Holland.

S3 AFL 9: Romeinse Vicus aan de Rijn

Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso

In deze aflevering hoor je deel 2 met archeoloog Julia Chorus. Ze vertelt over het project Romeinse Vicus aan de Rijn. Er is veel onderzoek gedaan naar de Romeinse forten langs de Rijn, maar hoe zit het met de kampdorpen die er omheen ontstonden? Door in oud onderzoek te duiken en de vondsten opnieuw te bekijken hoopt Julia samen met haar team meer te weten te komen over het ontstaan van de kampdorpen en de bewoners. Naast het onderzoek is publieksparticipatie een belangrijk onderdeel van het project. Als pop-up archeohotspot heeft de tent al regelmatig in Leiden, Alphen aan den Rijn en Zwammerdam gestaan. Zo hoopt Julia steeds meer bewoners bewust te maken van het bijzondere Romeinse verleden in hun eigen woonplaats.

In deze aflevering kom je ook te weten wat je als bewoner of bezoeker in Alphen aan de Rijn en Zwammerdam kunt terugvinden over de Romeinen. Zo is er sinds kort een bronzen maquette van het Romeinse fort in Alphen aan den Rijn. En is er bij de zorginstelling Ipse de Bruggen in Zwammerdam een mooi Limes bezoekerscentrum. In het verleden heb ik hier een blog over geschreven.

Meer weten?

Deze aflevering is tot stand gekomen dankzij een bijdrage van het Erfgoedfonds van de gemeente Alphen aan den Rijn.


S3 AFL 8: TWEE ROMEINSE FORTEN IN GEMEENTE ALPHEN AAN DEN RIJN

Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso

Deze aflevering spreek ik met archeoloog Julia Chorus. Ze schrijft een proefschrift over de houtbouwfasen van de Romeinse forten tussen Vechten en de Noordzee. Daarnaast heeft ze meegewerkt aan de opgravingen in het centrum van Alphen aan den Rijn. Ze is dan ook de ideale kandidaat om ons meer te vertellen over de forten in Alphen aan den Rijn en Zwammerdam, oftewel castellum Albaniana en castellum Nigrum Pulum.

Op 26 oktober 2023 is een bronzen maquette van het houten Castellum Albaniana onthuld op het Rijnplein in Alphen aan den Rijn. Julia heeft de reconstructie gemaakt, waarna kunstenaar en restaurateur Marc van der Aa de maquette heeft gemaakt. Lees het bericht hier.

Lees de blog over het proefschrift van Julia Chorus over de houtbouwfasen van de castella tussen Vechten en de Noordzee. Klik hier.

Meer weten?

Deze aflevering is tot stand gekomen dankzij een bijdrage van het Erfgoedfonds van de gemeente Alphen aan den Rijn.

s3 afl 6: Wandelen langs de limes

Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso

Marten Jesse Pot is archeoloog en werkt als communicatieadviseur bij de faculteit Archeologie in Leiden. In zijn vrije tijd maakt hij graag lange afstandswandelingen. Tijdens zijn wandelingen langs de Neder-Germaanse Limes in Nederland heeft hij samen met zijn broer een vlog gemaakt. Op een humoristische manier neemt hij de kijker mee langs de limes en vertelt onderweg verschillende wetenswaardigheden over de Romeinen in Nederland.

Boottochten

Marten Jesse is gids bij het Romeinse vaararrangement in Leiden. Van mei t/m september is er normaal gesproken elke twee weken een tocht. Deze start in Leiden centrum, maakt een tussenstop in het Romeinse park Matilo en in Leiderdorp voor een lunch. Daarna vaart de boot terug naar Leiden centrum. Niet alleen kom je alles te weten over de Romeinse tijd, je krijgt ook echte Romeinse vondsten in handen. Dichterbij de geschiedenis kun je niet komen! Klik hier voor meer informatie.

Vloggen en bloggen

S1 afl 12: De Limes in beeld brengen, deel 2

Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso

Als afsluiting van een mooi eerste seizoen van De Limes leeft! bezoek ik een Limeslocatie bij uitstek, namelijk de restauratiewerf van de Zwammerdamschepen in het Archeon. Ik ga in gesprek met initiatiefnemer Tom Hazenberg, die vanaf het begin bij de Limes is betrokken. Hij vertelt over de verschillende Limesopgravingen waar hij aan heeft deelgenomen. Ook deelt hij zijn ervaringen op het gebied van Limesprojecten en publieksactiviteiten die door de jaren heen zijn opgezet en die soms succesvol en soms minder succesvol zijn gebleken. In deel 2 van het interview denkt Tom na over het publieksbereik van Park Matilo en Limesbezoekerscentrum Nigrum Pullum. Wat is volgens hem de sleutel tot succes om een Limesproject te doen slagen op de lange termijn?

S1 afl 12: De Limes in beeld brengen, deel 1

Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso

Als afsluiting van een mooi eerste seizoen van De Limes leeft! bezoek ik een Limeslocatie bij uitstek, namelijk de restauratiewerf van de Zwammerdamschepen in het Archeon. Ik ga in gesprek met initiatiefnemer Tom Hazenberg, die vanaf het begin bij de Limes is betrokken. Hij vertelt over de verschillende Limesopgravingen waar hij aan heeft deelgenomen. Ook deelt hij zijn ervaringen op het gebied van Limesprojecten en publieksactiviteiten die door de jaren heen zijn opgezet en die soms succesvol en soms minder succesvol zijn gebleken. In deel 1 van het interview vertelt Tom over zijn interesse voor archeologie , Limesopgravingen en het opzetten van blijvende plekken waar de Limes beleefd kan worden.

S1 afl 2: Romeinse schepen op schaal

Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso

Mart Scheer is een geboren Woerdenaar en bekend amateurarcheoloog. In 1978 komt hij voor het eerst in aanraking met archeologie, tijdens de opgraving van de Woerden I. Na de opgraving van de Woerden VII in 2003 besluit hij zijn ander hobby modelbouw in te zetten voor het op schaal maken van de opgegraven Romeinse schepen.

Hoe graaf je een Romeins schip op en waar let je op bij het maken van een schaalmodel?

Mart Scheer is een geboren Woerdenaar en bekend amateurarcheoloog. In 1978 komt hij voor het eerst in aanraking met archeologie, tijdens de opgraving van de Woerden 1. Na de opgraving van de Woerden 7 in 2003 besluit hij zijn ander hobby modelbouw in te zetten voor het op schaal maken van de opgegraven Romeinse schepen.

Meer weten?