S5A2 Een soldatenbarak op de Hortus Populus

Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso

In Bodegraven, aan de rand van een nieuwbouwwijk, ligt de Hortus Populus. Dit is een Romeinse pluk- en oogsttuin waar duurzaam leven wordt gepromoot. Om een plek te creëren voor vrijwilligers en het organiseren van workshops, is ervoor gekozen om een Romeinse soldatenbarak te bouwen. In het centrum van Bodegraven heeft namelijk een Romeins Castellum gestaan. Alleen de hoofdpoort is terug gevonden. Ik spreek architect Gert Jacob de Graaf, de initiatiefnemer van de bouw.

Hortus Populus

Gelegen aan een nieuwbouwwijk die nog vol in ontwikkeling is, ontmoet ik architect Gert Jacob de Graaf. Op de Hortus Populus, een Romeinse pluk- en oogsttuin heeft hij de afgelopen jaren samen met andere vrijwilligers een Romeinse Soldatenbarak, de Cohortus, gebouwd. Er is een contubernium voor acht soldaten nagebouwd die bestaat uit een slaapvertrek of papilio met daaraan vast de arma of wapenkamer. Zeker als re-enactors aanwezig zijn, kunnen bezoekers daar beleven hoe het voor de hulptroepen was om te leven in het fort. Het overige deel ter grootte van nog drie contubernia is ingericht als workshopruimte en plek voor de vrijwilligers van de Hortus.

Archeologiedagen

De archeologiedagen zijn net achter de rug en er zijn een aantal leuke workshops geweest, zoals een Romeinse kookworkshop. Gert Jacob en de vrijwilligers van de Hortus vinden de betrokkenheid bij de buurt heel belangrijk. Tijdens de archeologiedagen zijn daarom Romeinse soldaten door de nieuwbouwwijk getrokken om bewoners naar de Hortus Populus te lokken voor leuke activiteiten. De Hortus Populus heeft als doel om ervoor te zorgen dat de buurtbewoners lokaal hun groenten kopen, in plaats van bij de supermarkt waar het vaak een hele reis heeft afgelegd. Mensen kunnen een abonnement nemen en wekelijks hun portie groente en fruit halen, of een bos bloemen snijden.

Foto: Mijn DMA

Workshop Tunica maken

Foto: Gert Jacob de Graaf

Zelf heb ik meegedaan aan de workshop Romeinse tunica maken. Gert Jacob is samen met zijn vrouw en Wilma Domburg aanwezig om waar nodig instructies te geven en te helpen. Gert Jacob is van te voren naar de markt geweest om verschillende gekleurde linnen lappen te kopen. Dat is de stof die de Romeinen gebruiken voor de tunica. In de oogsttuin ligt op dat moment vlas te drogen, de grondstof voor linnen. Gert-Jacob legt uit hoe ze van vlas uiteindelijk linnen maken.

Ik kies voor een bordeaux rode lap die goed bij me kleurt. De Romeinse dames zullen hier vast ook op hebben gelet. Met een instructieblad gaan we stap voor stap meten, knippen en naaien. We mogen allemaal onze eigen ‘touch’ aan de tunica geven. Dat doen we voornamelijk met de mouwen. Met een beetje hulp van de naaimachine en wat vaardige naaisters, is er na 2,5 uur toch een mooi resultaat.

Foto: Gerg Jacob de Graaf

Deze aflevering is tot stand gekomen dankzij een bijdrage van de Provincie Zuid-Holland.

S4A5 Ipse de Bruggen en Hortus Populus

Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso

In deze zomerspecial van 'De Limes leeft!' reis ik langs de Limes in Zuid-Holland. Ik bezoek de locaties van de serie-expositie 'Goden, Gemmen en Geluk'. Dit keer bezoek ik twee maatschappelijk betrokken organisaties. Allereerst Ipse de Bruggen in Zwammerdam, een zorginstelling op de locatie van castellum Nigrum Pullum en de beroemde Zwammerdamschepen. Hier spreek ik met Leen van Zwieten. Vervolgens bezoek ik de Hortus Populus in Bodegraven, een Romeinse pluk- en oogsttuin waar een Romeinse barak is gebouwd door architect Gert Jacob de Graaf samen met andere vrijwilligers.

Ipse de bruggen

Vijf jaar geleden bezocht ik voor het eerst de vindplek van de beroemde Zwammerdamschepen en castellum Nigrum Pullum. Ik werd toen rondgeleid door de enthousiaste vrijwilliger John de Vries die ik deze zomerserie nog zal spreken in Bodegraven. Ik bekeek toen het terrein waar het castellum onder de grond ligt en hoorde meer over de permanente Limestentoonstelling in Grandcafé De Haven. Lees de blog hier.

Dit keer kom ik vanwege de gemmententoonstelling, maar ook om meer te weten te komen over de zorginstelling Ipse de Bruggen en wat zij doen met deze bijzondere Romeinse locatie waarop ze wonen. Ik heb afgesproken met Leen van Zwieten, zelfbenoemd programmamaker voor de Limes. Ik val meteen met mijn neus in de boter, want er is nog een kleine opgraving bezig op het terrein. We spreken kort met archeoloog Wouter Groenendijk over de gevonden grachten en mogen een paar leuke vondsten bekijken.

Overal waar we komen wordt Leen enthousiast begroet en maken we een praatje. Er worden over en weer grappen gemaakt en er wordt een beetje geplaagd. De liefde en zorg voor de bewoners spat ervan af bij Leen. Ook als hij vertelt over Ipse de Bruggen en hoe hij projecten rondom de Romeinse Limes organiseert in samenwerking met de clienten, begint hij vanzelf te stralen. Het is een prachtig voorbeeld hoe de Romeinse tijd opnieuw betekenis kan krijgen in de huidige tijd. Na de zomerspecial komt er nog een uitgebreide podcast over Ipse de Bruggen met Leen van Zwieten. Houd de socials in de gaten.

Meer weten

hortus populus

Na een lekkere en heel betaalbare lunch bij Grandcafé De Haven waar de Limestentoonstelling over Nigrum Pullum en de Gemmententoonstelling is te zien, ga ik op weg naar Bodegraven. Gelegen aan een nieuwbouwwijk die nog vol in ontwikkeling is, ontmoet ik architect Gert Jacob de Graaf. Op de Hortus Populus, een Romeinse pluk- en oogsttuin heeft hij de afgelopen jaren samen met andere vrijwilligers een Romeinse Soldatenbarak, de Cohortus, gebouwd. Er is een contubernium voor acht soldaten nagebouwd die bestaat uit een slaapvertrek of papilio met daaraan vast de arma of wapenkamer. Zeker als re-enactors aanwezig zijn, kunnen bezoekers daar beleven hoe het voor de hulptroepen was om te leven in het fort. Het overige deel ter grootte van nog drie contubernia is ingericht als workshopruimte en plek voor de vrijwilligers van de Hortus.


De archeologiedagen zijn net achter de rug en er zijn een aantal leuke workshops geweest, zoals een Romeinse kookworkshop.

Gert Jacob en de vrijwilligers van de Hortus vinden de betrokkenheid bij de buurt heel belangrijk. Tijdens de archeologiedagen zijn daarom Romeinse soldaten door de nieuwbouwwijk getrokken om bewoners naar de Hortus Populus te lokken voor leuke activiteiten. De Hortus Populus heeft als doel om ervoor te zorgen dat de buurtbewoners lokaal hun groenten kopen, in plaats van bij de supermarkt waar het vaak een hele reis heeft afgelegd. Mensen kunnen een abonnement nemen en wekelijks hun portie groente en fruit halen, of een bos bloemen snijden.

De Hortus Populus is geen museum. Daarom is het niet mogelijk om een echte gem tentoon te stellen. De tentoonstelling bestaat dan ook uit twee borden met foto’s en uitleg. Gert Jacob heeft zelf het tweede bord erbij gemaakt. In de barak zijn wel een aantal echte Romeinse vondsten te zien die zijn gevonden in Bodegraven. En in tegenstelling tot in een museum, mag je deze wel gewoon vasthouden en bekijken. Dichter bij de Romeinen kun je niet komen! Na de zomerspecial komt er nog een uitgebreide podcast over de Hortus Populus met Gert Jacob de Graaf. Houd de socials in de gaten.

Meer weten:

Deze zomerserie is tot stand gekomen dankzij een bijdrage van de Provincie
Zuid-Holland.