S1 afl 4: De Brittenburg, een cold case uit de archeologie

Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso

Tom Buijtendorp is de auteur van meerdere publieksboeken op het gebied van de Romeinse tijd in de lage landen. Nu is daar het boek en de tentoonstelling over de Brittenburg, een mysterieuze ruïne die eeuwen geleden in zee is verdwenen. Onduidelijke schetsen en kaarten uit de zestiende eeuw maakten dat er vele theorieën bestonden over het oorspronkelijke bouwwerk. Het leek een onopgeloste zaak, maar Tom denkt na jarenlang onderzoek deze archeologische cold case te hebben opgelost. Tijdens het interview vertelt hij ook over zijn eerste cold case Forum Hadriani, een Romeinse stad in Voorburg, waarop hij na jarenlang onderzoek is gepromoveerd.

Elke keer als ik een presentatie van Tom bijwoon of één van zijn boeken lees, word ik meegezogen in één van zijn onderzoeken. Het is zeker een gave hoe hij steeds puzzelstukjes vrijgeeft en zo tot een conclusie of nieuw inzicht komt. Hij giet zijn onderzoek in de vorm van een reisboek en stimuleert de lezer om met het boek onder de arm de verschillende Romeinse resten te bezoeken die in zijn onderzoek een rol spelen.

Als een ware ambassadeur van ons Romeinse erfgoed oppert hij bovendien manieren om het Romeinse verleden zichtbaar te maken. Een mooi voorbeeld is zijn jarenlange onderzoek naar Forum Hadriani, een Romeinse stad bij Voorburg, waar hij als niet-archeoloog uiteindelijk op is gepromoveerd. De reconstructies van Romeinse winkels in het Archeon zijn een zichtbaar resultaat van dat onderzoek.

De Brittenburg

Misschien is het al opgevallen dat Tom Buijtendorp jarenlang onderzoek absoluut niet schuwt. Bovendien heeft hij een duidelijke voorkeur voor onopgeloste zaken. De Brittenburg spreekt tot de verbeelding, juist omdat het in zee is verdwenen. Als Zeeuwse ben ik me bewust van de strijd die we constant voeren tegen de zee. Zo is ook het land bij Colijnsplaat ooit afgebrokkeld en is de tempel van Nehalennia volledig in zee verdwenen. Bij toeval kreeg een visser in 1970 brokstukken in zijn netten. Drie jaar lang werd er onderzoek gedaan en werden er vele altaarstenen en onderdelen van de tempel opgevist.

Het onderzoek naar de Brittenburg is wat dat betreft een stuk lastiger. De ruïne is in zee verdwenen en ondertussen bedekt door een dikke laag opgespoten zand. Tom heeft daarom een andere weg bewandeld. Hij onderzocht historische bronnen en kaarten waarop ofwel de Brittenburg wordt vernoemd, ofwel Lugdunum, de Romeinse plaats waar het fort onderdeel van uitmaakte.

Tentoonstelling Katwijks Museum

Tegelijkertijd met de publicatie van het boek, verscheen in het Katwijks Museum een tentoonstelling waarin veel van de door Tom onderzochte bronnen bij elkaar te zien zijn. Zo wordt de bezoeker net als in het boek uitgenodigd om zelf op onderzoek uit te gaan en mee te kijken hoe Tom uiteindelijk tot zijn reconstructie van de Brittenburg komt. De tentoonstelling is nog t/m 25 mei te bezichtigen. Volgende week is de allerlaatste week, wacht dus niet te lang! 

Meer weten?

S1 afl 3: Kleding maakt de Romeinse vrouw

Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso

Wat droegen de Romeinse vrouwen langs de Limes? Speciaal voor de Romeinenweek 2019 waar vrouwen dit jaar de hoofdrol spelen, zocht ik het uit. Ik sprak met Ratna Drost, die als Romeinse dame Briseis in het Archeon vaak meer tijd doorbrengt in het verleden dan in het heden. Ze weet alles van Romeinse kleding. Ze doet onderzoek naar archeologische en historische bronnen en maakt de kleding zelf na.

Ratna Drost is geboren in Woerden en woonde langs de Oude Rijn. Daardoor is ze met de Romeinse geschiedenis opgegroeid. 300m vandaan haar huis is de Woerden 7 opgegraven. Beide ouders werken in het basisonderwijs en hebben een voorliefde voor geschiedenis. Ze nemen hun kinderen overal mee naar toe. Thuis zijn er stapels boeken over de geschiedenis van Nederland en wordt er naar historische series gekeken.

Op de middelbare school is het voor Ratna al snel duidelijk dat ze iets met cultuur wilt doen. Op dat moment is ze veel bezig met kunst en kiest ze voor een studie kunstgeschiedenis. Toch blijft de oudheid fascineren en na haar studie gaat ze werken in het Archeon. Daar duikt ze in de wereld van de kleding. Aan de hand van bekende vondsten van Romeins textiel en afbeeldingen op bijvoorbeeld fresco's of mozaïeken maakt ze de kleding na.

Ondertussen is de collectie van Ratna behoorlijk gegroeid. Ze heeft een stijlcollectie van Romeinse kleding die aan de vormtaal van de Romeinen voldoet. Deze bestaat uit 40 tot 50 stuks kleding. Daarnaast heeft ze zo'n 15 reconstructiestukken, die één op één zijn nagemaakt. Hierin zitten ook stukken van bijvoorbeeld de Grieken. Zo kan ze kleding tonen van 1600 v.Chr. tot ongeveer de zesde eeuw n.Chr.

Ratna doet meer dan de kleding dragen in het Archeon. Ze geeft lezingen en werkt mee aan tentoonstellingen. Steeds vaker ontvangt ze opdrachten om kleding te maken voor reenactors (mensen die de Romeinse tijd naspelen) wereldwijd of voor musea.

Meer weten?

Met dank aan: